Baza, betoniarz, cringe, essa, gigachad, „kto pytał?”, łymyn, naura, NPC, odklejka, onuca, pokemon, rel, robi wrażenie, siedemnaście, sigma, slay, sus, twoja stara/ twój stary, UwU. Tak właśnie prezentuje się lista dwudziestu słów, które pretendują do tytułu Młodzieżowego Słowa Roku. Zwycięzcę poznamy na początku grudnia.
Naprzeciw „językowi młodych”
Już siódmy rok z rzędu Państwowe Wydawnictwo Naukowe organizuje plebiscyt na Młodzieżowe Słowo Roku. Za każdym razem angażuje on ogrom młodych ludzi, którzy mają w jego ramach możliwość zaproponowania wyrazu, zasługującego ich zdaniem na takie wyróżnienie.
Sam plebiscyt pokazuje, że język jest czymś żywym, gdyż to nim posługujemy się, by opisać otaczającą nas rzeczywistość. Podobnie jak świat – ciągle się zmienia, tak i używane przez nas słownictwo co chwilę wzbogaca się o nowe konstrukcje słowotwórcze bądź spolszczone zapożyczenia. To właśnie ta inicjatywa stanowi podłoże dla licznych językoznawczych analiz, umożliwiających zobrazowanie ciągłej ewolucji polszczyzny.
Każdy głos się liczy
Zgłoszenia swojego „kandydata” może dokonać każdy (w przypadku osób niepełnoletnich wymagana jest pisemna zgoda opiekuna prawnego). Należy jedynie wypełnić odpowiedni formularz, gdzie oprócz proponowanego wyrazu wymagana jest jego definicja, a także przykłady użycia. W podanym przez organizatora terminie Jury dokonuje selekcji zgłoszeń, a następnie wyłania finałową listę najczęściej powtarzających się wyrazów. Ostateczny werdykt należy jednak do internautów, których głosy decydują o wynikach konkursu.
Oprócz głównego zwycięzcy oraz dwóch wyróżnień przyznawana jest także Nagroda Jury. W jej przypadku decyzja o wyniku leży całkowicie w gestii zaangażowanych w plebiscyt językoznawców. Oceniają oni zgłoszenia nie tylko pod kątem językowej kreatywności, ale także istotności zjawiska lub tematu, do którego dane słowo się odnosi.
Precedens z 2020 roku
W historii plebiscytu bez wątpienia najbardziej zapisała się jubileuszowa edycja z 2020 roku. Przypadła ona na czas początku pandemii, jednak ze względu na zdalną formę konkursu nic nie stanęło na drodze do jego przeprowadzenia. Co więcej, to właśnie ta edycja cieszyła się największą popularnością, o czym świadczy rekordowa liczba zgłoszeń. Było ich wówczas aż 194 tysiące, podczas gdy w tegorocznej edycji odnotowano ich 125 tysięcy.
To jednak nie ilość nadesłanych głosów, lecz fakt, iż to właśnie w tym roku nie wyłoniono żadnego zwycięzcy, sprawił, że wybór Młodzieżowego Słowa Roku wzbudził niespotykane do tej pory zainteresowanie. Do precedensu doszło ze względu na wyniki głosowania, według którego czołowe miejsca zajęły wyrazy niezgodne z regulaminem oraz założeniami konkursu. Na szczycie podium znalazło się wówczas nazwisko polityka Sasina i inne formy od niego utworzone. Drugim kandydatem z kolei był wyraz julka, który zdaniem komisji negatywnie stygmatyzował imię żeńskie. Najlepszą trójkę zamykał czasownik krytykujący decyzje Jury konkursu. Dalsze miejsca natomiast zajmowały wulgaryzmy znane ze strajku kobiet oraz innych ulicznych demonstracji (odrzucono także dobrze znaną sekwencję gwiazdek: ***** ***). Cała edycja, pomimo braku wyłonienia zwycięzcy, pokazała jednak, jak dynamiczny wpływ na wygląd języka ma polityka oraz powszechny niepokój społeczny, pod którego znakiem upłynął cały 2020 rok.
Plebiscyt czy coś więcej?
Pozornie błahy konkurs na Młodzieżowe Słowo Roku wyjątkowo wyraźnie pokazuje, jak duży wpływ na kształt języka wywierają jego użytkownicy – w tym młodzi ludzie, których rola w takich procesach niejednokrotnie bywa pomijana. Co więcej, dzięki tego typu inicjatywom mają oni szansę pokazać, iż świadomość polityczna nie jest tylko domeną dorosłych, czemu najbardziej dała wyraz edycja z 2020 roku. Niemniej jednak i tym razem nie zabrakło takich odniesień. Tym razem dotyczyły one głównie wojny w Ukrainie, lecz ze względu na apolityczny charakter konkursu musiały zostać zdyskwalifikowane.
Wystarczy zatem tylko pobieżnie przejrzeć listę najczęściej zgłaszanych do plebiscytu słów, by ujrzeć to, jak szybko młodzieżowy język adaptuje się do zjawisk społecznych, stanowiących nieodzowną część rzeczywistości każdego człowieka – niezależnie od wieku.
Źródła: PWN Moc wiedzy – PWN Moc Wiedzy
O autorze
Ekstrawertyczna studentka dziennikarstwa, której wszędzie pełno. Laureatka LI Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, uwielbiająca kontakt z ludźmi oraz aktywne spędzanie czasu. Pasjonatka górskich wędrówek, wciągających książek, a także słodkich wypieków. W wolnych chwilach również animatorka i stylistka paznokci.