W tym roku „Les Misérables” świętują 40 lat na londyńskiej scenie. Musical oparty na powieści Victora Hugo to nie tylko teatralny fenomen, lecz także dowód na to, że dobrze opowiedziane historie nie tracą swojego blasku.
Od literatury do sceny West Endu
W 1862 roku Victor Hugo opublikował „Nędzników” – opowieść o nędzy, miłości i odkupieniu. Głównym bohaterem jest Jean Valjean, były galernik, który stara się odnaleźć swoje miejsce w brutalnym świecie. Hugo nie tylko ukazał jego losy, ale także oddał obraz XIX-wiecznej Francji. Przedstawił biedę, nierówności i walkę o godne życie. Ta historia przez lata inspirowała liczne adaptacje teatralne i filmowe.
Dziś „Les Misérables” należą do najważniejszych dzieł literatury światowej. Jednak w momencie publikacji spotkali się z mieszanym przyjęciem. Konserwatywni krytycy zarzucali książce nadmierną emocjonalność i moralizatorski ton. Inni jednak doceniali jej głębię psychologiczną.
Fabuła „Nędzników” wielokrotnie trafiała na ekran i scenę teatralną. Przełomem okazał się jednak musical Claude’a-Michela Schönberga i Alaina Boublila. To właśnie on uczynił „Les Misérables” światowym fenomenem. Pierwsza wersja spektaklu powstała we Francji w 1980 roku, a pięć lat później londyńska inscenizacja Trevora Nunna i Johna Cairda odniosła ogromny sukces.
Od czterdziestu lat spektakl nie schodzi z afisza West Endu. Jest najdłużej wystawianym bez przerwy musicalem w jego historii.
Budowanie legendy sceny musicalu
Na londyńskiej scenie pojawiało się wielu wybitnych aktorów. Ich występy na stałe zapisały się w historii musicalu. Colm Wilkinson, który jako pierwszy wcielił się w Jeana Valjeana, do dziś uchodzi za wzór tej roli. Jego potężny głos i charyzma wpłynęły na późniejsze interpretacje tej postaci. Alfie Boe wniósł do roli Valjeana wyjątkową emocjonalność i wokalną perfekcję. Philip Quast, niezapomniany odtwórca roli Javerta, stworzył jedną z najwybitniejszych interpretacji utworu „Stars”.
W postać Fantine wcielały się między innymi Patti LuPone i Ruthie Henshall. Ich emocjonalne wykonania „I Dreamed a Dream” wzruszały widzów na całym świecie. Wiele z tych nazwisk to prawdziwe legendy teatru muzycznego. Ich występy stały się wzorem dla kolejnych pokoleń artystów. To właśnie te poruszające kreacje aktorskie nadały tej opowieści niezwykłej ponadczasowości.
Fot. Les Misérables London/Deen van Meer
Wielkie dzieło na wielkim ekranie
Fenomen „Nędzników” przeniósł się również do kina. Wyjątkowym sukcesem okazała się filmowa adaptacja z 2012 roku. W obsadzie znaleźli się Hugh Jackman, Russell Crowe i Anne Hathaway. Ta ostatnia zdobyła Oscara za przejmującą kreację Fantine.
Film Toma Hoopera wyróżniał się na tle innych musicali. Aby uzyskać większą autentyczność, wszystkie piosenki nagrywano na planie, a nie w studiu. Produkcja odniosła ogromny sukces artystyczny i komercyjny. Dzięki temu historia „Nędzników” jeszcze mocniej zapisała się w kulturze.
Ponadczasowa opowieść o walce i nadziei
Dlaczego „Nędznicy” wciąż poruszają odbiorców? Kluczem do ich trwałości jest uniwersalne przesłanie. To historia o walce z niesprawiedliwością i dążeniu do lepszego życia. Jean Valjean symbolizuje moralne odrodzenie, a tragiczny los Fantine odzwierciedla cierpienie wielu kobiet. Marius i Enjolras, walcząc o wolność i równość, stają się bohaterami ponadczasowymi.
Historia Jeana Valjeana, Javerta, Fantine i innych bohaterów wciąż porusza serca widzów, nie tylko dzięki głębi emocji, ale także dzięki uniwersalnej tematyce, które jest wciąż aktualna. Współczesne adaptacje często traktują „Nędzników” jako metaforę aktualnych problemów społecznych. Odnoszą się do nierówności ekonomicznych czy walki o prawa człowieka.
Fot. Les Misérables London/Deen van Meer
Współczesne interpretacje
Dziś „Les Misérables” nadal zachwycają widzów na całym świecie. Na West Endzie grane są osiem razy w tygodniu i wciąż zapełniają widownię Sondheim Theatre. Również w Polsce musical cieszy się dużym zainteresowaniem. W Teatrze Muzycznym w Łodzi jego premiera odbyła się 14 października 2017 roku. Od tego czasu spektakl odniósł ogromny sukces.
„Les Misérables” wystawiono dotąd w ponad 40 krajach i przetłumaczono na ponad 20 języków. Musical zdobył osiem nagród Tony. Utwory takie jak „I Dreamed a Dream”, „On My Own” czy „Do You Hear the People Sing?” na stałe wpisały się w kanon muzyki teatralnej.
Nowoczesne inscenizacje pozostają wierne duchowi oryginału. Jednak wzbogacają go o nowoczesne efekty wizualne i innowacyjne reżyserskie interpretacje.
Sukces „Nędzników” w każdej formie – literackiej, teatralnej i filmowej – dowodzi niezwykłości tej opowieści. To historia, która nie tylko wzrusza, ale też inspiruje do refleksji nad kondycją człowieka i społeczeństwa. Jest ponadczasową lekcją o sile miłości i poświęcenia. Z okazji 40 lat „Les Misérables” na scenie West Endu, pozostaje im życzyć kolejnych dekad, podczas których będą nie tylko zachwycać publiczność, ale również inspirować nowe pokolenia widzów i twórców.
Źródła:
https://www.londontheatre.co.uk/
https://teatr-muzyczny.lodz.pl/spektakl/les-miserables/
https://www.filmweb.pl/film/Les+Mis%C3%A9rables%3A+N%C4%99dznicy-2012-599595
Fot. nagłówka: Unsplash
O autorze
Studentka dziennikarstwa i medioznawstwa na Uniwersytecie Warszawskim. Kocha literaturę i herbatę cytrynową, a każdą wolną chwilę najchętniej spędzałaby w podróży.