Klasyki literatury to utwory, które pozwalają czytelnikom lepiej zrozumieć minione czasy i przenieść się, choćby na chwilę, w dawne realia. Mimo że stanowią one interesującą alternatywę dla współczesnych książek, to nie wszyscy decydują się na ich lekturę ze względu na archaiczny język i styl pisania dawnych autorów. Klasyki często poruszają uniwersalne tematy i stanowią prawdziwą skarbnicę wiedzy. Wiele z tych utworów cieszy się popularnością, ale wciąż sporo z nich pozostaje nieznanych czytelnikom. Jednym z tekstów zasługujących na uwagę jest XIX-wieczna powieść Gastona Leroux pt. Upiór opery.
Romans grozy
Gaston Leroux zdobył największą sławę dzięki swojej gotyckiej powieści grozy – Upiór opery. Utwór, choć nie należy do kanonu lektur szkolnych, zyskał na popularności dzięki licznym ekranizacjom i inscenizacjom, z których najbardziej znany jest musical stworzony przez Andrew Lloyda Webbera Upiór w operze z 1986 roku. W Polsce spektakl muzyczny został wystawiony po raz pierwszy w Warszawie w 2008 roku.
Powieść gotycka, zwana również romansem grozy, charakteryzuje się mroczną atmosferą, której celem jest wywołanie strachu u czytelnika. Twórcy najczęściej ukazywali dwóch bohaterów na zasadzie kontrastu – pierwsza osoba miała cechy demoniczne, budziła odrazę i przerażenie, kolejna strona była natomiast uosobieniem niewinności. Wpływ na rozwój literatury w stylu gotyckim miała twórczość Szekspira. Innymi powieściami należącymi do tego gatunku są m.in. Frankenstein Mary Shelley i Mnich Matthew Gregory’ego Lewisa. Wichrowe wzgórza Emily Brönte także posiadają znamiona gotyckich utworów. Jeśli chodzi o literaturę polską, to motyw grozy znalazł się w powieści Jana Potockiego Rękopis znaleziony w Saragossie.
O czym jest Upiór opery?
Książka przenosi czytelników do XIX-wiecznej stolicy Francji, a dokładniej do Opery Paryskiej. W ówczesnym miejscu krąży legenda o tajemniczym upiorze ubranym w czarny frak, który w niewyjaśniony sposób pojawia się i znika. Nieznajomy budzi ogromny strach u osób, które napotykają go na swojej drodze. W baletowym towarzystwie i samym gmachu chodzą różne pogłoski, które przedstawiają Upiora jako przerażającą postać. Tytułowy bohater, Eryk, to niezwykle uzdolniony kompozytor. Mężczyzna żyje w podziemiach Opery, jego ciało jest zdeformowane, stroni on od ludzi i nie ujawnia swojej tożsamości.
W tajemniczych okolicznościach ginie Józef Buquet. Podejrzenia padają na Upiora, lecz ustalenie sprawcy śmierci maszynisty nie jest wcale takie proste. W operze pojawia się sopranistka Krystyna Daaé, która zachwyca publiczność swoim pięknym głosem i talentem. Eryk bez pamięci zakochuje się w kobiecie i zostaje jej nauczycielem śpiewu. Na drodze mężczyzny staje Raul de Changy, który darzy uczuciem Krystynę, tak samo jak ona jego.
Klimat powieści
Język i sposób opisywania świata zdecydowanie oddają realia XIX-wiecznej Francji. Autor miejscem akcji uczynił operę i jej podziemia. W książce można odnaleźć opisy korytarzy, garderoby, tajemniczych przejść. Czytelnik ma poczucie, że znajduje się w przedstawianych miejscach. Klasyk jest w pewien sposób wyjątkowy, ponieważ akcja dzieje się w ciekawej lokacji, a fabuła skupia się wokół muzyki. Francuski pisarz doskonale zobrazował nastrój grozy i tajemniczości. W operze mają miejsce nieprawdopodobne, budzące niepokój wydarzenia.
Książka ukazuje także studium psychologiczne człowieka, który choruje z powodu miłości. Postać Eryka może budzić w odbiorcy strach, ale także współczucie. Utwór przedstawia szaleńczą miłość oraz jej konsekwencje. Tytułowy bohater w pewnym momencie zachowuje się jak osoba niepoczytalna, nieobliczalna, chce mieć ukochaną kobietę tylko dla siebie. Koniec powieści jest najbardziej emocjonujący i trzymający w napięciu. Leroux podsumowuje historię słowami:
Biedy nieszczęsny Eryk! Czy trzeba go żałować, czy też potępiać? Chciał on tylko stać się człowiekiem takim jak wszyscy…
Maksyma zdecydowanie zmusza do głębszych przemyśleń. Styl pisania autora również zasługuje na uznanie. Upiór opery różni się od wielu znanych klasyków. Leroux stworzył powieść wielowątkową utrzymaną w interesującym klimacie.
Fot. nagłówka: Pixabay
Bibliografia:
Niewiadowski Andrzej, Smuszkiewicz Antoni, powieść gotycka, [w:] encyklopediafantastyki.pl, online: https://encyklopediafantastyki.pl/index.php?title=Powie%C5%9B%C4%87_gotycka.
https://pl.wikipedia.org/wiki/Powie%C5%9B%C4%87_gotycka
O autorze
Studentka Edytorstwa na Uniwersytecie Opolskim. W wolnym czasie czyta książki. Miłośniczka kotów, badmintona i gier planszowych.