Historia powstania kawiarni
Historycy ustalili, że najwcześniejsza wzmianka o kawiarni pochodzi z 1475 roku, kiedy to w Stambule, zwanym wówczas Konstantynopolem, otwarto sklep o nazwie Kiva Han. W Kiva Han prawdopodobnie podawano popularną do dziś kawę po turecku, później zaczęto również podawać kawę filtrowaną.
W 1529 roku, w związku z inwazją turecką, otwarto pierwszą w Europie kawiarnię. Wizjoner, który mieszkał w Turcji i znał potencjał kawy, Franz Georg Kolschitzky, wprowadził koncepcję kawiarni na kontynent. Uważa się, że Kolschitzky zapoczątkował również zwyczaj filtrowania kawy, a także proces dodawania mleka lub śmietanki i cukru, aby kawa była smaczniejsza i mniej gorzka. Kawiarnie pojawiły się w całej Europie i istnieją pisemne relacje z tamtych czasów, które wskazują na to, że nadal były one wykorzystywane jako miejsca dyskusji o sprawach politycznych.
Pierwsza brytyjska kawiarnia została otwarta w 1652 roku. Chociaż dotarcie tej koncepcji do Anglii zajęło prawie 200 lat, w znacznie krótszym czasie stała się ona powszechna i skandalicznie popularna w całym kraju. Zamiast być miejscem dyskusji o polityce, kawiarnie w Anglii były odwiedzane głównie przez biznesmenów dyskutujących o swoich firmach i możliwościach handlowych. Sklepy te przyciągały również intelektualistów (np. Bacha, który napisał pieśń na cześć kawy), rozmawiali i dyskutowali oni o religii, filozofii i innych tematach. Kawiarnie nazywano „pensowymi uniwersytetami”, ponieważ kawa kosztowała pensa za filiżankę, a przestrzeń była pełna dyskusji. Pod koniec XVI wieku kawiarnie rozprzestrzeniły się w dużych miastach Włoch, Francji i Niemiec, a ich popularność rosła w każdym z tych krajów równie szybko, jak w Anglii.
Kawiarnie rozprzestrzeniły się w obu Amerykach na początku ich kolonizacji. Podobnie jak w Anglii, kawa sprzyjała górnolotnym i ambitnym dyskusjom, a samo miejsce przyciągało wielu profesjonalistów z branży biznesowej. Tontine Coffee House, który został otwarty w Nowym Jorku pod koniec 1700 roku, był tak licznie odwiedzany przez biznesmenów, że stał się miejscem nowojorskiej giełdy.
Spożycie kawy per capita w różnych krajach
Kawa jest współcześnie uprawiana w ponad 70 krajach tropikalnych. Największymi producentami ziaren na świecie są: Brazylia, Wietnam i Kolumbia. Największe roczne spożycie na osobę występuje w krajach skandynawskich, gdzie długie, ciemne i mroźne zimy sprawiają, że kawa jest bardzo ceniona. W Stanach Zjednoczonych roczne spożycie wynosi około 4,4 kilograma (9,7 funta), co czyni USA dopiero 25. największym konsumentem kawy na świecie w przeliczeniu na osobę. Przeciętna osoba w USA spożywa około trzech filiżanek kawy dziennie.
Top 10 krajów, które piją najwięcej kawy per capita (International Coffee Organization 2016)
1. Finlandia – 12 kg/26 lbs – Finlandia jest największym na świecie konsumentem kawy w przeliczeniu na osobę. Przeciętny Fin wypija prawie cztery filiżanki dziennie. Kawa jest tak popularna w Finlandii, że dwie 10-minutowe przerwy na kawę zostały prawnie nakazane dla fińskich pracowników.
2. Norwegia – 9,9 kg/22 lbs – Norwegowie piją ponad trzy filiżanki kawy dziennie. W przeciwieństwie do Stanów Zjednoczonych kawiarnie są miejscami spotkań towarzyskich, a nie pracy czy wynoszenia napoju na zewnątrz.
3. Islandia – 9 kg/20 lbs – piwo było nielegalne w Islandii do 1987 roku, a wino jest kosztowne, więc kawa od dawna jest najbardziej podstawowym napojem towarzyskim w tym kraju.
4. Dania – 8,7 kg/19 lbs – w Danii słowo „kaffeslabberas” oznacza nieformalne spotkanie towarzyskie, podczas którego oferuje się kawę i ciasto, często po obiedzie. Na weselach ludzie często będą wyraźnie zaproszeni na bryllupskaffe – weselne przyjęcie kawowe.
5. Holandia – 8,4 kg/19 lbs – holenderscy kupcy po raz pierwszy wprowadzili kawę na Zachód, wysyłając całe krzewy kawowe z jemeńskiego portu Mocha do Indii i Indonezji, gdzie były uprawiane na plantacjach w celu dostarczenia ziaren do Europy.
6. Szwecja – 8,2 kg/18 lbs – Szwedzi spędzają średnio 9,5 dnia w roku mając fikadags.
7. Szwajcaria – 7,9 kg/17 lbs – Szwajcarzy połączyli kawę i wino, aby stworzyć popularny napój – Luzerner Kafi, który jest czerwonym winem dodawanym do kawy z cukrem. Szwajcarzy stworzyli również Nespresso, jedną z najpopularniejszych marek kawy na świecie.
8. Belgia – 6,8 kg/15 lbs – belgijskie miasta Bruksela i Antwerpia mają tysiące kawiarni – w tym Wittamer’s, który serwuje brûlot (napój espresso z cukru, cynamonu, goździków, rozdrobnionej skórki cytrynowej i ciepłego koniaku podpalonego).
9. (remis) Luksemburg – 6,5 kg/14 funtów – Luksemburg jest jednym z najmniejszych krajów świata, ale ma tysiące kawiarni.
10. (remis) Kanada – 6,5 kg/14 lbs – jedyny konsument z pierwszej dziesiątki, który nie jest zlokalizowany w Europie. Kanada zrodziła jedną z pierwszych sieci kawowych na świecie – Tim Horton’s, która produkuje trzy na każde cztery filiżanki kawy sprzedawane w Kanadzie.
Różnorodność
Grecja
Grecja ma zaskakująco silną i obecną kulturę kawy. Istnieją dwa główne miejsca, w których spożywa się kawę: kafeteria i kafenio. W kafeterii, która w nocy zmienia się z kawiarni w bar, spotykają się i spędzają czas głównie młodzi ludzie poniżej 35 roku życia. Kafeneio to miejsce, gdzie spotykali się wszyscy starsi panowie podczas popularnych „Szkół Mądrych”. Popularnym napojem kafeneio jest ellinikós kafés, który jest bardzo podobny do tureckiej kawy.
Francja
Café au lait jest powszechnie podawana tylko do śniadania i często jest czymś, co można przygotować w domu, a nie zamówić w kawiarni. Większość wersji café au lait używa kawy filtrowanej, ale można też znaleźć miejsca, które przygotowują ten napój z zastrzykiem espresso zamiast tego. Café au lait i inne rodzaje mlecznej kawy są zarezerwowane dla poranków i wczesnych popołudni.
Skandynawia
Znana wszystkim przerwa na kawę powstała w regionie skandynawskim, szczególnie w Szwecji i Finlandii. Tradycja fika (pauzy) wymaga dwóch przerw w ciągu dnia pracy, około godziny 10.00 i 15.00. Jest to bardzo towarzyskie spotkanie, podczas którego spotykają się bliscy, przyjaciele i współpracownicy przy mocnej kawie i słodkim poczęstunku.
Etiopia i Erytrea
W niektórych częściach Etiopii i Erytrei ceremonie picia kawy są podstawowym determinantem bycia dobrym gospodarzem. Proces przygotowania kawy, znanej jako Bunna, trwa ponad godzinę. Najpierw ziarna są myte w wodzie, a następnie umieszczane na patelni nad ogniem. Kiedy ziarna oderwą się od skórki, są mielone metalową pałeczką. Fusy umieszcza się w jebenie, etiopskim naczyniu, z gorącą wodą i podaje w filiżance cini.
Brazylia
Jednym z najpopularniejszych napojów w tym kraju jest café com leite, czyli ekstremalnie mocna kawa zmieszana z dużą ilością mleka. Napój ten jest zazwyczaj podawany na śniadanie zarówno dorosłym, jak i dzieciom. Innym popularnym brazylijskim napojem jest cafezinho, przyrządzany z mocnej mieszanki kawy podobnej do tej używanej w café com leite i dużej porcji cukru.
Japonia
Japońska kultura kawowa zdołała połączyć kulturę kawową Ameryki Północnej z japońską kulturą herbacianą. Chociaż w kraju tym istnieją „szybkie kawiarnie” w dużych miastach, rozwijają się również kawiarnie podobne do tradycyjnych herbaciarni. Kawiarnie te są bardzo modne, ze wzorami na latte i popularną kulturą japońską, jednak starają się również zachować uprzejmość i metody starego japońskiego podawania herbaty.
Wietnam
Francuzi przywieźli kawę do Wietnamu, który nosi jej wpływy w dużym stopniu. Kawa stanowi znaczącą część obu kultur. Wietnamczycy traktują swoją kawę bardzo poważnie, importując tylko najlepsze palenia i mieszanki. Natomiast w odniesieniu do wietnamskiej kawy używa się takich słów jak „sukces” i „odkrycie”. Najpopularniejszym napojem kawowym w Wietnamie jest ca phe sua da, czyli „kawa, mleko, lód”. Napój ten powstaje poprzez zmieszanie mocnej kawy przelanej przez sitko z wodą i słodzonym mlekiem skondensowanym, a do którego na końcu dodaje się lód.
Indie
Kawa została po raz pierwszy przemycona do Indii w XVI wieku i od tego czasu jest uprawiana w stanach Karnataka, Kerala i Tamil Nadu. To właśnie w stanach południowych kwitnie poranny rytuał parzenia „południowoindyjskiej” kawy z filtrem. Rodziny nabywają małe partie zmielonych ziaren kawy z plantacji w okolicznych sklepach i przygotowują mocne mikstury, zalewając gorącą wodą proszek wyłożony w filtrze. Miesza się to ze słodzonym mlekiem i podaje w stalowym kubku i spodku dabarah, zestawie pojemników używanych do chłodzenia napoju. Dodawanie cykorii, praktyka promowana przez Radę Kawy podczas II wojny światowej jako środek racjonowania dostaw, stała się obecnie tradycją. W latach 40. ubiegłego wieku Coffee Board zapoczątkował również sieć Indian Coffee House, która stała się centrum ruchów społeczno-politycznych w głównych miastach w dekadach po uzyskaniu niepodległości. W latach 90. indyjska sieć kawiarni Cafe Coffee Day zapoczątkowała erę interakcji społecznych przy kawie, wprowadzając nowe pokolenie do tego napoju dzięki swojemu hasłu „A Lot Can Happen Over Coffee”.
O autorze
Studentka administracji na Uniwersytecie Warszawskim. Stara się wydłużyć dobę do 48 godzin. Entuzjastka picia kawy. Interesuje się prawem rynków kapitałowych oraz nowymi technologiami. W wolnym czasie robi zdjęcia oraz organizuje city breaks.