Kim są organizatorzy i jaki mają cel?
Open Dialogues to polski, a zarazem pierwszy krajowy oddział międzynarodowego projektu Open Dialogues on Climate Change. Celem organizacji jest stworzenie otwartej przestrzeni do omówienia problemów oraz ich możliwych rozwiązań na płaszczyźnie klimatu,. Odbywa się to poprzez organizowanie wydarzeń w różnych regionach świata z pomocą zespołów z tych miejsc, które najlepiej wiedzą, jakie osoby oraz organizacje pełnią istotną rolę w tym dialogu. Wnioski zebrane podczas wydarzeń, zostaną przekazane politykom, organizacjom pozarządowym oraz innym ważnym grupom, Open Dialogues pragnie prezentować je na COP26 w Glasgow.
Czym jest Otwarty Dialog o Klimacie?
ODoK to dwudniowe forum połączone z formą debaty, którego zadaniem jest stworzenie otwartego i konstruktywnego dialogu między przedstawicielami różnych grup społecznych. Open Dialogues kieruje wydarzenie w stronę przedstawicieli organizacji pozarządowych, władz lokalnych, górnictwa, a także zwykłych obywateli, którzy potrzebują wyrazić własne zdanie w takich kwestiach jak edukacja klimatyczna, transformacja energetyczna oraz neutralność klimatyczna. II edycja forum odbyła się 18 i 19 września na 26 piętrze Golden Floor Plaza przy kameralnym gronie uczestników stacjonarnych.
1 dzień
Forum rozpoczęło się o godzinie 9:30 oficjalnym przywitaniem gości w sali konferencyjnej przez Zuzannę Borowską, 19-letnią Fundatorkę ODCC, a także studentkę 2 roku na Uniwersytecie Amsterdamskim.
Tuż po przywitaniu, organizatorzy przeszli do przedstawiania misji ODCC, a także organizacji, które uczestniczą w sobotnim forum. Były to organizacje takie jak: Green REV Institute, Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, Młodzieżowa Rada Klimatyczna, a także przedstawiciel „decydentów” – Jakub Gibek, Zastępca Dyrektora Departamentu Strategii i Planowania Transformacji Klimatycznej, Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
Pomimo niewielkich problemów technicznych, na projektowanym ekranie ukazał się krótki film z udziałem Prezydenta m.st. Warszawy Rafałem Trzaskowskim, mówiącym o potrzebie zmian klimatycznych w najbliższej przyszłości.
Czym jest edukacja klimatyczna, partycypacja i świadomość społeczna o klimacie?
Wiele nagłówków opisuje działania podejmowane przez Młodzieżowy Strajk Klimatyczny, jako kilkutysięczne strajki w szczytnym celu. Jednakże należy sobie zadać pytanie: czy (przykładowo) 10-20 tysięczny strajk w stolicy jest w stanie poruszyć przeszło 38-milionowe państwo? Odpowiedź nasuwa się sama. Dlaczego jednak nie zachęcić większej części społeczeństwa do protestowania, czy też ukazać kryzys klimatyczny w przystępny sposób? Do takich wniosków doszli rozmówcy podczas pierwszego dnia dialogu.
Takie działania potocznie nazywa się edukacją klimatyczną, która ma na celu przekazanie wiedzy na temat klimatu, a także zwiększyć świadomość społeczną w tej kwestii i konsekwencji, które dadzą znać o sobie po zaniedbaniu środowiska.
Przedstawione tematy były motywami przewodnimi ostatniego wydarzenia w Warszawie.
Wyzwania i problemy związane z edukacją klimatyczną
Podczas godziny trwania rozmów ukazano wiele wyzwań i problemów, z jakimi zmierzy się nie tylko Polska, ale i cały świat w niedalekiej przyszłości, w związku z ocieplającym się klimatem oraz konsekwencjami związanymi z tym zjawiskiem.
Dyskutanci rozmawiali między innymi nad znikomą aktywnością samorządów studenckich oraz terytorialnych, np. gmin, które nie podejmują wyzwania jakim jest prowadzenie edukacji klimatycznej na swoim terytorium, czy najzwyczajniej prowadzą ją w sposób „wiekowy”, który nie ma odniesienia w dzisiejszych realiach katastrofy klimatycznej. Można powiedzieć, że nie idzie do nas dużymi krokami, a ona tymczasem przeprowadza bieg na sześćdziesiątkę w sprzyjających warunkach.
Kolejnym tematem była bierność wobec partycypowania w działaniach proklimatycznych przez klasę niższą i średnią, które w większości przypadków cechują się krótkowzrocznością swoich działań i niedostrzeganiem skutków, spowodowanych brakiem wystarczająco wczesnej ingerencji w działania niecierpiące zwłoki.
Ponadto, oprócz wspomnianych problemów, zostały poruszone dwa zagadnienia, które nie zostają podejmowane przez opinię publiczną przy rozmowach o zmianach klimatycznych.
Konkretniej, mowa tu o zwiększeniu wystąpień chorób wektorowych, które spowodowane są przyrostem liczby kleszczy i komarów, z racji na ocieplenie nie tylko naszej strefy klimatycznej. Mowa także o potrzebie ingerencji w wiele sfer życia, aby doprowadzić do rzeczywistej zmiany emisji CO2, która odbywa się nie tylko przy użyciu fabryk, ale także przy zjawsku emisji spalin, powstawaniu śladu węglowego z rolnictwa, a nawet tak trywialnej czynności, jak niezakręcenie wody w kranie podczas mycia zębów.
Co zrobić?
Działania zapisane w dokumencie, który ma zostać zaprezentowany politykom, organizacjom i innym kluczowym osobom, dotyczą głównie zwiększenia świadomości wspomnianych klas o kroczącym kryzysie klimatycznym, a także dostosowanie panujących zasad do rzeczywistości XXI wieku.
Zaproponowanymi rozwiązaniami były między innymi spoty informacyjne z udziałem osób eksperckich w telewizji publicznej po głównym wydaniu, wprowadzenie merytorycznej dyskusji do mainstreamu, a także zachęcanie firm do tworzenia programów, które będą przekwalifikowywać swoich pracowników do standardów pracy/życia za kilka lat.
Ostatni pomysł jest niezwykle ważny, ze względu na problem, jakim jest zmiana stref klimatycznych, brak dostosowania terenów na ocieplenie oraz susze. Obecnie przeszło 93% powierzchni kraju zajmowały obszary wiejskie, a czego aż 56,5% były podległe gospodarstwom rolnym, których w 2020 r. istniało ok. 1 317 000. Druzgocącą sytuacją dla wspomnianych gospodarstw byłby brak przystosowania do nowych realiów, co najprawdopodobniej spowoduje znaczne straty w polskim rolnictwie.
2 dzień
Drugi, a zarazem ostatni dzień, zaczął się od nakreślenia nowego tematu, który towarzyszył rozmówcom przez sześć godzin. Standard został zachowany na podobieństwo pierwszego dnia wydarzenia. Tym razem udział w dyskusji wzięły udział między innymi: Carbon Footprint Foundation, Greenpeace, Hynfra, MRK, UNEP GRID Warszawa. Z decydentów natomiast, przybył Dyrektor Departamentu Energii Jądrowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska.
O co chodzi ze sprawiedliwą transformacją energetyczną?
Transformacja energetyczna to przejście z gospodarki opartej na nieodnawialnych źródłach energii na odnawialne źródła energii (OZE) i stopniowe zwiększanie jej udziału w miksie energetycznym państwa. Dokładniej, transformacja polega na zastąpieniu źródeł takich jak paliwa kopalne (ropa naftowa, węgiel, gaz ziemny) i paliwo jądrowe (uranu) na źródła oparte o energię wiatru, biomasy (np. gazu wysypiskowego i biogazu), wodną, słoneczną (termiczną i fotowoltaiczną), energię geotermalną i pływów morskich.
Wyzwania i problemy związane z transformacją energetyczną
Nieodzowna niechęć wobec partycypowania w działaniach proklimatycznych ukazała się i w przypadku transformacji energetycznej. Dwa problemy, które zostały nakreślone podczas rozmów dotyczyły faktu, iż wiele osób nie będzie brała udziału w procesie zmniejszania emisji CO2, a także transformacji energetycznej, z racji na brak wiedzy w przytoczonych tematów oraz strach przed utratą kapitału, w związku ze zmianami w energetyce.
Równie ważnymi problemami zostały wskazane te, które dotyczą zamknięcia miejsc pracy wskutek transformacji energetycznej, jak i również brak jednolitej polityki transformacyjnej, nie mówiąc już o kompleksowym planie działania.
Mamy konkretne działania!
Podobnie jak w pierwszym dniu wydarzenia, w ramach wspomnianych wyzwań i problemów, został wykreowany kompleksowy plan działania, którego zadaniem jest wsparcie transformacji energetycznej w Polsce.
Tym razem dyskutanci postanowili dotrzeć do władz centralnych i samorządowych szturmem. Pierwszym pomysłem było stworzenie lokalnych rad klimatycznych, które mają być wzorowane Młodzieżową Radą Klimatyczną. Same rady dywersyfikowałyby swoje grono poprzez uczestnictwo różnych grup wiekowych, osób z różnymi kompetencjami, a także pozostałymi interesariuszami. Udział braliby zatem lokalni politycy, samorządowcy, eksperci, jak również zwykli obywatele.
Kolejnym pomysłem, byłoby wywarcie nacisku na legislatywę, poprzez tworzenie ustaw proklimatycznych przy użyciu prawa inicjatywy ustawodawczej, która przysługuje co najmniej 100 000 obywateli, posiadających czynne prawo wyborcze w wyborach do Sejmu. Założenie takie pozwoli na zmiany w państwie, bez konieczności dostosowywania się do władzy ustawodawczej z terminem stworzenia podobnych ustaw.
Dokument w sprawie transformacji energetycznej i edukacji klimatycznej
Dwa dni działań nie obyły się bez konkretnych rezultatów. Uczestnicy ODoK przez całe wydarzenie kompletowali niezbędne dane do utworzenia dokumentu, który będzie pewnym kamieniem milowym w ukazaniu konsensusu powstałego nie tylko ze strony interesariuszy. Jest to wydarzenie, które może przejść do historii jako porozumienie osób aktywistycznych oraz specjalistycznych, a także przedstawicieli decydentów, co samo w sobie napawa niemałą nadzieją na lepsze jutro.
Sam dokument posiadać będzie preambułę, po której zostaną kompleksowo opisane problemy, wyzwania, cele i propozycje konkretnych działań, aby ukazać że działanie w kierunku poprawy obecnych warunków klimatycznych nadal ma sens i nie można z niego rezygnować.
Najprawdopodobniej na przestrzeni najbliższych tygodni, pismo zostanie skończone i ukazane na światło dzienne.
Stoisko Carbon Footprint Foundation
Ostatnim smaczkiem na forum było stoisko Carbon Footprint Foundation, zajmujące się edukacją zaciekawionych. Mówiono o tym, ile śladu węglowego zostawiają za sobą ich decyzje, a także artykuły, z których korzystają na co dzień.
CFF postawiło na edukację poprzez zabawę, opierającą się na dopasowaniu ilości CO2 w kilogramach między innymi do danego zwierzęcia czy artykułów spożywczych. Oprócz tego, po wykonanych zadaniach można było zobaczyć prezentację na temat śladu węglowego i wytłumaczenia, dlaczego tak ważne jest posiadanie wiedzy na ten fakt.
Źródła:
- SuperDrob.pl – https://superdrob.pl/press/polskie-rolnictwo-wyniki-badan-gus/
- GUS – https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/
- ODCC Poland – https://www.facebook.com/opendialogues.poland
O autorze
Młody aktywista, absolwent Warszawskiej Akademii Młodych Liderów oraz lider projektów. Pasjonat prawa oraz działania społecznego. Jego celem jest szerzenie świadomości o społeczeństwie obywatelskim, a także możliwościach działania przez młodych. W wolnym czasie uwielbia czytać literaturę kryminalną i poznawać nowe osoby.