Zabójstwo wspomagane, na żądanie, pod wpływem współczucia, z litości – to kilka nazw synonimicznych dla Eutanazji. Jest to pozbawienie życia osoby nieuleczalnie chorej na jej żądanie lub jej najbliższych. Jednakże czym tak naprawdę jest eutanazja, jak odnoszą się do tego religie, a także jak ona wygląda na świecie?

Czym jest eutanazja?

Temat eutanazji od wielu lat przysparza wiele konfliktów na tle religijnym i moralnym. Jest to sytuacja, w której osoba lub jej rodzina, wskutek nieuleczalnej choroby pragnie poddać daną osobę wspomaganemu zabójstwu. Oznacza to, że zostaje ona poddana w sterylnych warunkach uśmierceniu za pomocą dwóch sposobów. Niezależnie od sytuacji, eutanazja będzie kończyła się śmiercią osoby w pełni świadomej swojej decyzji, jednakże problem pojawia się w kwestii legalności takiego działania i jego skutków.

Obecnie wiele osób na całym świecie zabiega o pełnoprawne zalegalizowanie eutanazji, dla przykładu Holandia uznaje ten zabieg za legalny od 1973 r., gdy lekarka Geertruidy Postmy podała z litości dla swojej matki śmiertelną dawkę morfiny, z racji na jej prośbę. Innym państwem krajów Beneluksu jest Luksemburg, który zalegalizował eutanazję, ponieważ duża część jego obywateli wyjeżdżała do Szwajcarii, by tam przeprowadzić pożądany zabieg. Ostatnim państwem, które zostanie przytoczone, jest Hiszpania, w której duża presja społeczna pozwoliła na zmiany w ustawodawstwie. W kraju tym, tak samo, jak w Czechach i Szkocji, obywatele licznie popierają zabiegi skracające życie, szczególnie z racji na zwiększenie swobody mieszkańców tych państw, a także zwiększenie komfortu życia ze świadomością o możliwości skrócenia cierpień.

Jak przebiega eutanazja?

Jak zostało to wspomniane, eutanazja zostaje dokonana na dwa sposoby, poprzez:

Ortonazje – zaprzestanie kontynuowania leczenia / hospitalizacji (sztucznego podtrzymywania życia pacjenta), czego skutkiem będzie samoistny zgon.

Zabójstwo z litości – dokonanie zabójstwa celem ukrócenia cierpień danej osobie.

W przypadku, gdy pacjent nie umrze z przyczyn naturalnych po przeprowadzeniu ortonazji, lekarz dokonuje zastrzyku ze śmiertelną dawką przyjmowanych leków, bądź takiego, po którym dochodzi do zgonu osoby, potwierdzającej chęć dokonania na niej eutanazji.

Biorąc pod uwagę podjęcie decyzji o tym zabiegu, można rozróżnić jej dwa rodzaje. Mowa tu o eutanazji:

Personalnej – podjętej przez pacjenta bądź jego rodzinę;

Legalnej – podjętej na mocy prawa obowiązującego w danym państwie.

Gdzie dopuszczalna jest eutanazja i w jakich przypadkach?

De facto eutanazja dopuszczona jest w wielu krajach świata. Jednakże z różnym stopniem jej przeprowadzenia.

Eutanazja aktywna (wsparcie śmierci pacjenta poprzez zastrzyk itp.) dopuszczona jest we wszystkich krajach Beneluksu, Hiszpanii, Kanadzie, Szkocji, Kolumbii, Nowej Zelandii i niektórych stanach Australii. Sytuacja wygląda zgoła inaczej w przypadku eutanazji pasywnej, jej dokonywanie jest możliwe w większości państw Europy, Ameryki Południowej i Północnej, a także niektórych państwach Afryki (np. RPA i Etiopii) oraz Azji (np. Tajlandii, Indiach, Korei Południowej). Przypadków, w jakich można przeprowadzić eutanazję, jest bardzo dużo. Najczęstsze jednak zaliczają się do długotrwałego cierpienia związanego ze stanem pacjenta, braku szans na poprawienie jego stanu, a w niewielu przypadkach na życzenie.

W Holandii została specjalnie powołana ustawa w tej sprawie pod nazwą „Ustawa o zakończeniu życia na żądanie i pomocnictwie w samobójstwie”, art. 2 § 1. stanowi następujące przypadki, w których eutanazja może zostać podjęta przez holenderskiego lekarza:

a) być przekonany, że żądanie pacjenta jest dobrowolne i w pełni przemyślane;
b) być przekonany, że cierpienie pacjenta jest trwałe i nie do zniesienia, i nie ma perspektyw na poprawę stanu;
c) poinformować pacjenta o jego sytuacji i perspektywach;
d) dojść wraz z pacjentem do przekonania, że nie istnieje żadna rozsądna alternatywa rozwiązania istniejącej sytuacji;
e) skonsultować się z co najmniej jednym niezależnym lekarzem, który po osobistym zbadaniu pacjenta musi sporządzić pisemną opinię potwierdzającą spełnienie kryteriów ostrożności wymienionych w punktach od a do d;
f) zakończyć życie pacjenta lub pomóc mu w samobójstwie z zachowaniem wymogów właściwej opieki medycznej.

Eutanazja z punktu widzenia religii

Świat religii stanowczo potępia takie zabiegi, uznaje je w większości za pogardzenie darem, którym jest życie, postąpienie egoistycznie względem stwórcy, a nawet przejaw złej karmy.

Chrześcijaństwo

Zaczynając od najbliższej większości z nas religii, czyli chrześcijaństwu należy wspomnieć, że eutanazja została uregulowana w wykładni doktryny wiary i zasad moralności Kościoła katolickiego pod postacią Katechizmu Kościoła Katolickiego. Paragraf 2277 Katechizmu mówi jasno:

„Eutanazja bezpośrednia, niezależnie od motywów i środków polega na położeniu kresu życia osób upośledzonych, chorych lub umierających. Jest ona moralnie niedopuszczalna”.

Jan Paweł II nie pozostał bierny w tej sytuacji. Stanowczo stwierdził w swej encyklice „Evangelium Vitae”, iż eutanazja bezpośrednia jest tak jak w przypadku Katechizmu moralnie niedopuszczalna, jednakże forma bierna eutanazji to zupełnie odmienna sprawa, której nie można brać pod wspólny mianownik, jak eutanazję aktywną i samobójstwo.

Buddyzm

Jak zostało wcześniej wspomniane, eutanazja jest przejawem złej karmy (zapraszamy do zapoznania się z tym zagadnieniem w tym artykule https://studybuddhism.com/pl/buddyzm-tybetanski/sciezka-do-oswiecenia/karma-i-odradzanie-sie/glowne-zagadnienia-dotyczace-karmy). W tym przypadku karma związana z cierpieniem, dopóki nie zostanie wyczerpana wskutek naturalnej śmierci pacjenta, a zostanie przerwana, może przejść na kolejne pokolenie urodzone po osobie obarczonej złą karmą.

Szczególnie pejoratywnie odbierana jest eutanazja aktywna, która zdaniem buddystów uznawana jest za przejaw wrogości i negatywnych uczuć względem pacjenta. Nie inną sprawą jest eutanazja bierna pod koniec żywota pacjenta. Buddyzm jasno określa, iż aby odłączyć aparaturę, niezbędna jest pełna świadomość o zgonie pacjenta, a co za tym idzie odejście z ciała prany (siły życiowej zgodnie z Upaniszadami).

Islam

Szejk Taissir Dayut Tamimi, który jest głównym islamskim sędzią Autonomii Palestyńskiej, stwierdził po śmierci Jasira Arafata Przewodniczący Organizacji Wyzwolenia Palestyny, iż eutanazja jest niezgodna z Islamem. Przekaz ten został poparty dekretem z 1997 r., który orzeka, jakoby eutanazja była niezgodna z religią Islamu, z racji na odbieranie daru Bożego w postaci życia w sposób nienaturalny. Dr Dalil Boubakeur, rektor głównego meczetu w Paryżu stwierdził, że „lekarz jest tylko instrumentem woli Bożej” i pod żadnym pozorem nie może mieć „prerogatyw w odniesieniu do śmierci”. Co ciekawe na Pierwszej Międzynarodowej Konferencji Medycyny w Kuwejcie w roku 1981, oprócz samobójstwa i eutanazji zostało również potępione sztuczne przedłużanie życia.

Czy eutanazja to coś złego?

Na to pytanie każdy musi znaleźć odpowiedź we własnym zakresie. Wszystko zależy od sfer, dzięki którym podejmie decyzję o słuszności i moralności takiego zabiegu. Niektórzy z nas będą opierać swoją decyzję na religii, inni mogą ją poprzeć współczuciem, a jeszcze inne osoby zdecydują o swoim stanowisku dzięki własnym przeżyciom w sytuacji, gdy widzą cierpienia bliskich w szpitalu.

Niezależnie od sytuacji, warto patrzeć nie tylko przez jeden pryzmat. Dokładniej względem własnych przeżyć, to one dosadnie pokazują, jak odnosimy się do różnych spraw, szczególnie tak delikatnych, jak eutanazji.

Źródła:

Zobacz też:

Jak rozmawiać o problemach, by naprawdę pomóc?

Zanim nadeszli Europejczycy: rdzenna kultura Ameryki Północnej

„Rota” Marii Konopnickiej. Zmieniony tekst i błędna data w szkolnym podręczniku

O autorze

Jakub Rydz

Młody aktywista, absolwent Warszawskiej Akademii Młodych Liderów oraz lider projektów. Pasjonat prawa oraz działania społecznego. Jego celem jest szerzenie świadomości o społeczeństwie obywatelskim, a także możliwościach działania przez młodych. W wolnym czasie uwielbia czytać literaturę kryminalną i poznawać nowe osoby.

Eutanazja – odejście na własnych zasadach